It’s more fun in Winnipeg?

Paano ko ba namang ipagmamalaki ang Winnipeg at buong Manitoba kung binansagan na naman itong crime capital ng Canada? Kamakailan ay naglabas ng ulat ang Statistics Canada tungkol sa resulta ng kanilang nationwide survey tungkol sa crime situation ng buong Canada. Ayon sa report, lumalabas na ang Manitoba ang may pinakamataas na homicide rate in the country for 2011 at ang Winnipeg ang may pinaka violent (most violent) crime sa kabuuan ng Canada. Ito ay base sa 39 known homicides na naganap sa Winnipeg hindi pa kabilang dito ang dalawang homicide na naganap ng 2011 pero ngayon lang taong 2012 nadiskubre. Ang dalawang dagdag na krimen ay kaugnay ng mga naging biktima ni Shawn Camayroon Lamb, ang alleged serial killer ng Winnipeg. Samakatuwid, 41 lahat ang bilang ng known homicide sa Winnipeg sa taong 2011. Welcome sa ating mga bagong dating, welcome po sa Friendly Manitoba.

Don’t get me wrong. Hindi po negative stimulus ang gusto kong iparating sa inyo. Isinusulat ko lang ang reyalidad ng buhay sa Canada, partikular sa Winnipeg.

Kapag naging bahagi na tayo ng isang komunidad, naniniwala ako na tayong lahat ay may responsibilidad para sa pagbabago ng lipunan. Walang big and small ideas – lahat ito ay mahalaga. Isa pa, ang importante ay mayroon tayong iaambag para sa inaasam nating change o pagbabago. Sa isyung ito, may pakikibaka tayong dapat gawin na ang layunin ay burahin ang bansag sa Winnipeg na crime capital ng Canada. Saan ba magsisimula ang pakikibaka? Sa mga pulpol ba nating pulitiko? Palagay ko, hindi. Ang pagbabago at paglutas ng krimen ay magsisimula sa ating mga sarili.

Noong mga nakaraang civic at provincial elections ay naging paksa ang crime prevention. Halos lahat ng mga pulpol na pulitiko ay nangako sa atin ng pagpapatupad ng mga polisiya para sa ikalulutas ng crime. Alam kong hindi instant ang paglutas ng anumang problema. Pero ano na ba ang naging matingkad at epektibong polisiya na ginawa ng ating City Council, Legislative Assembly at House of Commons para sa ikalulutas ng crime. Ano ang mga naging kongkretong aksyon? Epektibo ba ang mga ito? Tumutugon ba ito sa tunay ng pangangailangan o requirement ng ating lipunan? Solution-oriented ba ang kanilang policy model or Need-oriented?

Ito ang maaari nating gawing barometro sa pagbalik ng mga pulitiko sa atin at pag-katok sa ating mga pinto sa susunod na eleksyon para muli tayong suyuin o utuin. Hangga’t maaga, gumawa tayo ng listahan ng mga tanong natin sa kanila. Sa simpleng pagtatanong sa ating mga policy makers, community leaders at organizational leaders ng kahit anong bagay tungkol sa buhay dito sa Winnipeg ay isang mahalagang ambag ito para sa pagbuo ng isang malawak at komprehensibong polisiya.

Alam kong karamihan sa ating lahat ay busy sa trabaho. Pero kung may panahon tayo ay umattend tayo ng mga community meetings sa ating lugar. Kadalasan, nagkakaroon ng public consultations ang syudad at probinsya lalo na’t may mga isyung dapat lutasin sa ating lugar. Huwag nating hayaang makalusot ang pagsasa-batas ng mga polisiya na hindi dumaan sa tamang public consultation. Ang importante, kung may panahon tayo, makinig tayo at makialam.

Sa usapin ng krimen, isang mainit na isyu ang kaso ni Vince Li, ang lalakeng pumugot ng ulo sa kasakay na pasahero sa Greyhound bus noong 2008. Ang dahilan ni Vince Li ay: “he believed he was chosen by God to save people from an alien attack.” Samakatuwid, wala sa katinuan si Vince Li ng patayin niya ang fellow passenger. Hindi nabilanggo si Vince Li sa piitan kundi na-confine siya sa Mental Health Centre sa Selkirk, MB. Noong mga nakaraang buwan, may mga bali-balita na papayagan daw si Vince Li na makalabas ng Mental Health Centre on a supervised excursions, dahil may improvement na raw sa kaniyang kalagayan. Papayag ba kayo dito? Alam ba natin na mayroong ganitong update sa kaso ni Vince Li? Paano na ang kaniyang kasalanan, ngayong nag-iimprove na di-umano ang kaniyang kalagayan? Ganun na lang ba iyon?

Pangalawa, alam n’yo bang si Shawn Camayroon Lamb, ang alleged serial killer na nadakip noong Hunyo ay dating nakatira sa Sutherland Hotel sa Main Street? Diumano, madalas siyang sumakay ng bus ayon sa mga bali-balita ng aking mga busmates. Malamang nakasakay ko na siya sa Bus No. 16. Ang worry ko lang, baka umarte itong si Lamb sa korte at magpanggap na sira ulo tulad ni Vince Li. Maganda nga namang lusot ito para hindi siya makalaboso. Si Lamb ay prime suspect sa pagpatay kina Tanya Nepinak, Carolyn Sinclair at Lorna Blacksmith.

Pangatlo, nakaka high-blood ang batas ng Canada tungkol sa krimen. Madalas maglabas ng public warning ang gobyerno kaugnay ng paglaya ng mga criminals mula sa piitan. Ang kadalasang sinasabi sa public warning ay mag-ingat sa mga taong ito dahil may kaso sila ng pagpatay, rape at kung anu-ano pa. Ang tanong ko, threat pala sa lipunan ang mga ito, eh bakit pinakawalan ninyo? Bakit kailangang gawin nating komplikado ang buhay? Kung threat ang isang tao, dapat nakakulong pa ito. Ewan ko kung sino ang may katangahan sa pag-comprehend ng usaping ito.

Ang dami nating dapat punahin at ayusin bilang mga mamamayan ng Winnipeg at Manitoba. Kasama tayo sa pagbuo ng polisiya. Huwag tayong maging pipi at bulag sa nakikita natin. Kalampagin natin ang ating mga pulpol na pulitiko sa anumang issues na gusto nating ipahatid sa kanila.

Teka, bumalik na ba, tumawag, nag-email o sumulat man lang ang mga ibinoto ninyong pulitiko simula ng sila ay maluklok sa puwesto? Kinumusta na ba nila kayo? O kilala pa ba nila kayo? For sure, pag malapit na ang eleksyon, close na ulit kayo.

Si Noel Lapuz ay dating OFW sa Middle East (Dubai at Qatar). Nagtrabaho nang sampung taon sa City Hall ng Taguig bilang Human Resource Management Officer. Naging bahagi ng Bata-Batuta Productions bilang manunulat, entertainment host at stage actor. Nagtatag ng Kulturang Alyansa ng Taguig. Kasapi ng Ecumenical Movement for Justice and Peace (EMJP).

Have a comment on this article? Send us your feedback

A-attend ka ba ng party?

Bakit naka-gawian na natin dito sa Winnipeg ang magbigay ng pera imbis na regalo kapag uma-attend tayo ng birthday, kasal, binyag at iba pang mga okasyon? Saan ba nagmula ang practice na ito at bakit naging acceptable social norm ito sa Filipino community? Nawala ba ang element of surprise sa mga bata kapag nagbubukas sila ng regalo?

Ang panganay naming si Freedom ay ipinanganak sa Pilipinas. Kapag nagre-review kami ng mga old pictures niya noong birthday niya sa Pilipinas ay tiyak na mapapangiti kami sa napakaraming regalo na kaniyang natanggap especially when he celebrated his first and seventh birthday. Kitang-kita mo through these pictures ang tuwa at excitement sa mga mata ni Freedom habang napapaligiran siya ng mga makukulay ng regalo. Para sa akin, ang element of surprise para sa mga bata ay importanteng bahagi ng kanilang childhood life dahil ito ay isang paraan upang ma-appreciate nila ang value of giving and sharing. No matter how big or small or kung gaano kaganda or ka-simple ang balot ng isang regalo, tiyak mayroon itong sorpresang dulot para sa mga bata. Actually, hindi lang sa bata kundi para din sa ating mga adults.

Ang aking Misis ay isang tipikal na Commander-in-Chief pagdating sa shopping. Taga-tulak lang ako ng cart. Ang pagbili niya ng regalo ay maituturing kong isang sining or art. Bakit kamo? Una, napakatagal niyang pumili kung ano ang bibilhin dahil iko-consider niya kung magugustuhan ito ng recipient at kung bagay ito sa recipient. Pagkatapos noon, hihingi siya ng opinion sa akin by way of asking: “Bagay ba kay (pangalan ng recipient) ito?” Agad naman akong tatango at sasagot ng “Oo” para hindi na magtagal ang kaniyang pagpili. Ang punto ko dito ay: My wife considers gift giving as a big deal. Hindi ito basta lang pagbibigay ng regalo, kundi ito ay may kasamang pagmamahal sa taong pagbibigyan niya ng regalo. Nagbibigay siya ng oras at effort upang makahanap ng perfect gift. In fact, noong mag-jowa pa lang kami ay marami siyang naibigay sa akin na mga simple pero memorable presents.

Hindi lahat tayo ay may tiyaga tulad ng aking Misis na mag-spend ng oras sa pagpili ng regalo. Katulad ko, I would rather give a gift card kaysa ako ang pumili ng regalo. Isa pa, marami sa atin ang always on the go or napaka-busy at wala nang panahon para bumili ng regalo. Ito marahil ang isa sa mga dahilan kung bakit nauso ang pagbibigay ng pera sa iba’t ibang mga celebrations.

Sa Pilipinas, kapag naghahanda ang aking Nanay for any family celebrations ay tinitiyak niyang sapat or even sobra ang inihahanda. Isa pa, she makes it a point na a-attend ang kaniyang mga inimbitahan para makipag-celebrate sa amin. Ang turo ng Nanay ko sa amin, ang paghahanda at pag-iimbita ay isang pagpapasalamat sa Diyos para sa blessings na tinatanggap. Ang bawat invited ay hindi kailangang magdala ng regalo. Ang kailangan lang ay ang kanilang presensya. Sapat na iyon para makumpleto ang celebration. Bukod dito, bawat kapit-bahay namin ay ina-abutan niya ng kahit kaunting handa. Ito raw ay pagpapakita ng tamang pakikipagkapuwa tao lalo na sa iyong mga kapit-bahay. Ang isang platong pansit na ibinigay mo sa kapit-bahay ay simbolo ng pagiging bahagi nila ng celebration.

Naalala ko rin ang aking kumpareng si Roel Espiritu a.k.a “Upod”, na taga-Wawa, Taguig. Kapag a-attend kami ng inuman o handaan, wala siyang ibang dala kung hindi ang kaniyang maraming kuwento at jokes! Sa totoo lang, talagang sapat na ito para mabigyan ng buhay ang aming gatherings. Masarap nga ang pagkain kung hindi naman masaya ang kuwentuhan, eh di, wala ring kuwenta.

Masarap ang feeling kapag nag-host ka ng celebration. Nakakapagod pero may tuwa itong dulot dahil may mga nakasama ka sa pagdiriwang mo ng isang importanteng okasyon. Para sa akin, ang monetary gift giving na naging kaugalian na natin sa Winnipeg ay hindi masyadong importante dahil ang mas mahalaga ay kung paano tayo nakipagdiwang sa taong nag-host ng party. Hindi naman sa pera nasusukat ang pakikipag-relasyon natin sa ating kapuwa, hindi ba? Mas mahalaga ay kung paano ang pakikitungo natin sa ating kapuwa tao may pera man tayo o wala. Isa pa, I would suggest na ibalik natin ang diwa ng pagbibigay ng regalo. Let’s bring back the element of surprise lalo na para sa mga bata.

Sana rin ay huwag gawing negosyo ng ilan sa atin ang sacred celebrations ng ating buhay tulad ng birthday, weddings and christening. Hindi dapat bawiin ang nagastos sa restaurant from the monetary gifts ng mga taong umattend ng party. Para sa akin, hindi magandang kaugalian ito.

Sa aming mga kamag-anak, kaibigan, kumpare at kumare na naki-celebrate sa amin noong binyag at birthday ng aming anak na si Francis, maraming-maraming salamat po sa inyong presensya. Sapat na po iyon para makumpleto ang ating celebration.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Ang pamahiin tungkol sa “S” word

Biyernes ng hapon noong nakaraang linggo nang humahangos na bumalik sa classroom ang aking classmate at may pangambang sinambit sa amin ang katagangang: “It’s so windy out there, I hope it’s not the “S” word.” Sumagot naman ang professor namin at sinabing: “Yeah don’t worry, it’s not the “S” word; it’s just dust.”

Feeling ko ay nasa Taguig lang ako habang nakatawa kong pinakikinggan ang mapamahiing kaugalian ng mga Canucks. Sa ganitong panahon kung saan katatapos lang ng summer ay isang “kasalanan” na maituturing sa maraming Canadians ang pagsambit ng katagang snow. Una ko itong narining nung unang taon ko rito (2009) kung saan tinanong ko pa sa isa kong officemate kung anong ibig sabihin nila sa “S” word. Ipinaliwanag niya sa akin ang nakaugalian na ng mga Canadians na huwag sambitin ang salitang ito sa paniwalang kapag sinabi mo ang katagang snow ay baka maaga itong dumating.

Ang paniniwalang ito bagama’t hindi dokumentado (sa aking pagkakaalam) sa kultura ng mga Canadians ay maituturing kong isang urban myth or contemporary legend. Alam kong conscious ang kaisipan ng mga Canadians na ito ay isa lamang myth, pero hindi nila maiwasang hindi sumunod sa kinagisnang kaugalian.

Lumalabas na para ding istilong Pinoy ang paniniwalang ito ng mga Canadians.

Ako mismo ay lumaki sa pamayanang sumusunod sa mga pamahiin at nakikinig sa mga urban myths. Isang classic na halimbawa ay ang pagsambit ng: “tabi-tabi po” kapag ako ay naglalakad sa mga masukal, magubat o liblib na lugar. Ito ay isang pagbibigay respeto at pasintabi di-umano sa mga creatures na naninirahan sa mga lugar na iyon.

Ang urban myth sa aking pananaw ay isang evolution. Ang isang phenomenal at common experience ng mga tao ay puwedeng gawing sangkalan ng komunidad para maging bagong legend or kasabihan. Sa bawat panahon ay may nabubuong bagong paniniwala, kahit pa sa napaka-modernong buhay natin.

Ang mga IT (Information Technology) people ay may “pinaniniwalaang” Demo gods (Demonstration gods). Ang mga Demo gods ang siyang gumagabay sa mga computer-assisted presentations. Kapag daw may kapalpakan ang iyong presentations due to unexpected technical problems ay malamang na wala sa iyo ang Demo gods sa mga panahong iyon. Ito ay isang biro sa corporate world, pero unti-unting nagiging urban myth sa paglipas ng panahon.

Napakarami nating pamahiin at paniniwala bilang mga Pilipino at bilang mga tao. Ito ay base sa ating kinagisnang pamilya, kinalakhang komunidad at pundasyon ng ating pananampalataya. Isang tumatak sa aking isip na turo ng aking mga magulang ay ang huwag magpa-alipin sa mga kasabihang ito. Ang paliwanag ng aking mga magulang, walang pinakamakapangyarihan sa lahat kundi ang ating pinapaniwalaang Diyos. Dahil sa ating faith ay napapawalang-bisa natin ang mga kasabihang ito.

Maraming beses ko nang napatunayan kung gaano ka-powerful ang pananampalataya at panalangin. Totoo ang answered prayers. Totoong may tugon ang ating mga panalangin. Hindi ito myth kundi ito’y isang katotohanan.

Nakaka-depress daw kapag unti-unti ng nalalagas ang mga dahon at unti-unti ng lumalamig. Ito ba ay isang katotohanan o urban myth na naman?

Sa aking palagay wala sa klima ang kaligayahan ng isang tao, wala sa lugar at wala sa antas ng pamumuhay kundi ito ay nasa puso nating lahat – panahon man ng winter, spring, summer or fall.

Sa pagbabago ng ating klima, nawa’y magpasalamat tayo sa isang masayang summer and let us look forward to a blessed fall and winter regardless kung maaga o late mang dumating ang inaabangan nating “S” word.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Manalangin tayo

Minsan ko nang isinulat ang kabastusan ng ilang mga pulitiko partikular sa kanilang paggamit ng mga F-bombs sa kanilang communication sa Twitter at e-mail. Matatandaan na namulaklak ng F-bombs ang mga tweets ni MP Pat Martin kaugnay ng pagka-dismayado niya sa usapin ng budget. Sinundan naman ito ng pagmumura din ni Councillor Ross Eadie sa kaniyang e-mails kaugnay naman ng pagka-pikon niya sa desisyon ng Property Committee ng Konseho.

Umani ng pagtatanggol ang mga pulitikong ito sa mga di-umano’y nagtataguyod ng freedom of expression. Ang paggamit di-umano ng F-bombs ay salita ng mga ordinaryong tao. Sabi pa ni MP Pat Martin, “It’s industrial language… It’s the way we communicate with each other.”

Sa kabilang banda, nakakalungkot marinig ang mga negatibong reaksyon at pagbatikos ng mga ubod ng talinong tao sa Winnipeg tungkol sa statement ng incoming Police Chief na si Devon Clunis tungkol sa kahalagahan ng prayer o panalangin sa pag-solve ng crime.

Di tulad ni Pat Martin at Ross Eadie na umani ng pagtatanggol ng karamihan, ang pobreng si Devon Clunis ay umani ng batikos dahil sa kaniyang pahayag.

Narito ang sinabi ni Clunis sa interview ng Christian Week:

“I’m a little tired of us… being (the) murder capital of Canada,” says Devon Clunis, who was appointed chief of police at the beginning of October. “People consistently say, ‘How are you going to solve that?’ It’s not simply going to be because we’re going to go out there and police it away. I truly believe that prayer will be a significant piece of that.”

“What would happen if we all just truly – I’m talking about all religious stripes here – started praying for the peace of this city and then actually started putting some action behind that?” he adds. “I believe something phenomenal is going to happen in our city. I truly believe it’s coming. I don’t think I’ve arrived at this position just by chance.”

Sabi ng marami, hindi raw dapat ito ipinahayag ni Clunis dahil sa separation ng relihiyon at estado. Marami pang reaksyon ang narinig na ang bottom line ay ihiwalay ang pananampalataya sa pagpapatupad ng polisiya.

Sa aking palagay, ang panalangin ay may positibong anyo. Regardless kung anuman ang pananampalataya ng isang tao, ang prayer ay nakakatulong upang manatili ang positive stimulus ng ating mga sarili. Kung positibo ang pananaw ng maraming tao, lalaganap ito at magkakaroon ng mas mapayapang komunidad.

Subukan mong simulan ang araw mo sa pamamagitan ng pagmumura, pagsimangot, pagsusungit at pagsumpa sa lahat ng iyong nakikita. Hindi matatapos ang araw, tiyak mayroon kang makaka-away o worst nito, baka makapatay ka o mapatay ka.

Subukan mo namang batiin ang umaga ng isang simpleng pasasalamat, ngiti at kahit konting panalangin na sana’y maging maayos ang araw mo. Sa palagay ko, mas tataas ang positive rating ng iyong pulso at hindi ka aatakihin ng alta-presyon.

Ang definition ko sa prayer base sa pahayag ni Clunis ay hindi sa aspeto ng relihiyon kundi sa aspeto ng pagiging maayos na human being o pagiging tao. Hindi ito pagpo-promote ng isang ritwal dahil ang panalangin natin ay magkakaiba. Mayroong tahimik, maingay, gumagalaw, sumasayaw, kumakanta, nakapikit, nakadilat, nakaluhod, nakahiga, nakatuwad at iba’t-iba pang forms of prayers. Ang mahalaga dito ay ang common denominator natin sa pag-anyaya ng positibong attitude sa pamamagitan ng panalangin.

Mas gugustuhin kong magbasa ng positibong pahayag mula sa mga public officials kaysa sa pagmumura at kayabangan ng ilang mga pulitiko. Huwag nating gawing komplikado ang buhay at maging alipin ng negatibong pananaw. Think positive, pray.

On another positive note, nagbubunyi ang Aboriginal community sa canonization ni Saint Catherine Tekakwhita, ang kauna-unahang aboriginal person na naging santo. Gayundin naman, ang Filipino community ay kaisa sa pagdiriwang sa pagkakaroon ng pangalawang Filpino saint sa katauhan ni San Pedro Calungsod.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Sesame Street at ako

Sunny Day
Sweepin’ the clouds away
On my way to where the air is sweet
Can you tell me how to get,
How to get to Sesame Street

Malapit ang puso ko sa Sesame Street. Kumbaga ay para akong lumaki sa komunidad na ito. Para kong kapitbahay si Bert, Ernie, Big Bird, Oscar, Cookie Monster, Elmo, Kermit at ang iba pang mga characters ng paborito kong children’s show. Hanggang ngayon, kapag naririnig ko ang theme song ng Sesame Street ay ibang kasiyahan ang nadarama ko. Masarap maging bata at masaya ang makihalubilo sa mga bata.

Bitbit na ng personalidad ko ang pagiging bata at ang magmahal sa mga bata. Noong nakaraang halloween ay hindi ako nakatiis na hindi magsuot ng costume bilang isang payaso. Ilang years na rin na namiss ko ang mag-make-up ng sarili ko bilang isang clown. Masaya ako bilang isang Tatay at clown sa aking mga anak. Kahit siguro Lolo na ako ay magiging clown pa rin ako ng aking mga apo.

Masaya ang maging part ng children’s production. Hindi ka tatanda. Kahit pagod ka na, hangga’t may batang natutuwa sa ’yo ay hindi mo alintana ang pagod. Ganito ang masasaya kong karanasan bilang clown at mascot ng Bata-Batuta Productions.

Noong nasa University naman ako ay naging thesis ko ang Batibot TV Children’s Program kaugnay ng contribution nito sa literacy ng mga pre-school children.

Kaya naman, nakaka-relate ako sa mga isyung associated with children’s programming, partikular sa kinasasangkutan ngayon ni Kevin Clash, ang boses at galaw ni Elmo.

Bilang isang avid fan ng Sesame Street at bilang isang ordinaryong clown at mascot ay nasaktan ako nang todo sa isa sa pinaka-malungkot na araw sa Sesame Street – ang resignation ni Kevin Clash bilang puppeteer ni Elmo dahil sa underage sex scandal.

Hindi ko kilala nang personal si Kevin Clash pero si Elmo ay para kong anak. Si Elmo ay paborito ng aking mga anak. Si Elmo ay isang icon para sa mga bata. Si Elmo ay ang kulay pulang puppet na laging nakangiti at nakakapag-patahan sa umiiyak na bata.

Hindi natin alam kung gaano katotoo ang mga ipinaratang kay Kevin. Siya ang nakaka-alam ng katotohanan. Pero ang masakit dito, naapektuhan ang komunidad ng Sesame Street. Naapektuhan ang walang malay na mga bata.

Habang isinusulat ko ito ay nakikita ko ang mukha ni Elmo na napakalungkot. Nasa paligid niya naman ang mga kaibigang sina Ernie, Bert at Big Bird. Nandoon din si Kuya Bob (Bob McGrath) na naging bahagi ng Sesame Street community since 1969. Ang eksena ay sa harap ng Mr. Hooper’s Store kung saan nandoon din si Gordon at Susan. Para sa inyong mga Sesame Street followers, tiyak makaka-relate kayo sa eksenang ito.

Hindi ko hinuhusgahan si Kevin Clash. Madalas kasi ay trial by publicity ang nangyayari. Minsan pa nga ay bahagi ito ng isang malaking conspiracy para sirain ang kredibilidad ng isang sikat na institution tulad ng Sesame Street. Mayroon bang mafia sa likod ng pangyayaring ito? Hindi natin alam.

Ang anumang komunidad ay dumadaan sa pagsubok. Sa ngayon, hindi masyadong masaya kapag pumasyal ka sa Sesame Street. Pero isa lang ang tiyak, mananatiling para sa bata ang komunidad ng Sesame Street. Mananatili ang pagtuturo ng kagandahang asal, mananatili ang pagtuturo ng kapit-bahayan, mananatili ang pagpapalaganap ng literacy, mananatili ang Sesame Street na matibay na tambayan nating mga bata.

Sana malampasan ni Kevin Clash ang pagsubok na ito sa kaniyang buhay at sana’y makabalik siya sa komunidad ng Sesame Street na nagtuturo ng pagtutuwid ng mali, pagsisisi at kapatawaran.

This Batang North End’s issue has been brought to you by the letters E, L, M, O and the numbers 1,4,3.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Ang hamon ng pagbabago

The challenge of change

Bago mag-Pasko ay naglabas ng pahayag ang Gobyerno ng Manitoba kaugnay ng pagbebenta nito sa Property Registry sa halagang $75 million sa Teranet Manitoba, isang Ontario-based company. Ang Property Registry ay isang Special Operating Agency ng Manitoba Government na may dalawang departamento: Ang Land Titles Office, kung saan sila ang nag-iingat ng records ng titulo ng lupa sa buong Manitoba at ang Personal Property Registry na kung saan dito naman ini-ingatan ang mga records ng movable goods and possessions tulad ng inyong sasakyan.

Ayon sa news release ng Manitoba noong December 13, 2012:

Finding and registering legal documents when selling a house or buying a second-hand car will become faster and easier for Manitobans as a result of a new agreement, Finance Minister Stan Struthers announced today.

“This arrangement is part of our modern approach to deliver services more efficiently,” said Struthers. “It will mean better service for the public, a stable revenue stream for the province, a new company headquartered in Winnipeg and a reduction in the size of government without putting any Manitobans out of work.”

The Manitoba government will sell the Property Registry, a special operating agency, to Teranet Manitoba for a purchase price of $75 million. Teranet Manitoba will also pay royalties to the government in exchange for a license to provide property registry services to the public. Teranet is owned by the investment arm of the Ontario municipal employees’ retirement system.

Base sa news release na ito, ang pagbebenta ay naglalayong maging efficient ang delivery ng services, para magkaroon ng pera ang province at kaugnay din daw ito ng pagbabawas ng empleyado ng gobyerno ng Manitoba.

Hindi naman mang-mang o tanga ang taumbayan para hindi maintindihan ang pagbebenta ng sangay ng gobyerno. Isa lang ang ibig sabihin nito: gipit sa pera ang Manitoba government. Ayon na rin mismo sa report ng Manitoba government: “With so much uncertainty in the global economy, every province is grappling with deficits or declining revenues...” said Finance Minister Struthers.

Marami ang na-shock lalu na ang mga empleyado ng Property Registry na halos dito na nagsimula ng career at dito na rin tumanda. Pero may garantiya naman daw di-umano na walang magbabago sa benepisyo ng mga empleyado. Yun nga lang, hindi na sila government employees dahil magiging pribado na ang ahensyang ito.

Maraming gustong pumasok bilang tauhan ng gobyerno dahil sa maganda nitong benefits at security. Pero sa nangyaring ito, may kaseguruhan pa ba ang pagiging civil servant?

Isang lesson ang dala ng privatization na ito. Dapat maging handa tayo sa anumang pagbabago. Ang sabi nga, the only constant thing in this world is change. Ang pagbabago ay laging nakaabang sa ating career, nasa gobyerno o private sector man tayo.

May dapat bang ikatakot sa pagbabago? Kadalasan, ang unang reaksyon ng tipikal na tao sa pagbabago ay ang pagkalito or confusion. Dulot na rin marahil ito ng emotional impact ng pagbabago. Pero matapos ang pag-analyze sa sitwasyon, humuhupa ang tension at nagkakaroon ng liwanag at pag-asa.

It is not the end of the world kung may nagbago man sa ating workplace, family o anumang estado ng ating buhay. Para sa akin, may challenge ang bawat pagbabago.

Maraming pagsubok at breaking news ang idinulot sa atin ang taong 2012. Nandyan ang unstable economy, ang pagtaas ng crime rate sa Winnipeg, ang mga controversies sa City Hall, ang RH bill, ang pagkamatay ni Mang Dolphy, ang pagtulog ni Manny Pacquiao sa boxing ring at ang usapin ng pagbabago niya ng relihiyon, ang mga natural disasters sa Pilipinas at sa iba’t ibang parte ng mundo at marami pang mga personal na challenges sa ating buhay.

Kung iisa-isahin mo ito ay parang maririndi ka at sobrang stress ang iyong madarama. Pero, sa kabila ng lahat ng mga pagsubok na ito ay heto pa rin tayo – sumusulong, lumalaban at handang tanggapin ang mga bagong challenges o hamon ng 2013.

Simulan nating lahat ang 2013 nang may katatagan at pag-asa na ang taong ito ay magiging matagumpay para sa ating lahat, anumang pagbabago ang nakaabang.

Ang pagbabago ay isang oportunidad. Change is an opportunity.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Timbangan ng blessings

Walang napalathalang isyu ng Batang North End noong nakaraang buwan ng Pebrero. Paumanhin po sa ating mga tagasubaybay. May pinagdaanang personal na pagsubok ang inyong lingkod na nakaapekto sa nilalaman ng isang artikulong puno ng galit at hinagpis. Salamat sa aking mga editor, mentor at mga kaibigan sa hindi pagkakalathala ng artikulong ito. Isang lesson ang natutunan ko bilang isang manunulat – huwag na huwag kang magsusulat ng artikulong isasapubliko kung punong-puno ng galit ang puso mo.

Ang pagsusulat ko ay isang passion. Dito ko nailalabas kung ano ang nasa isip at puso ko. Dito ko naipapahayag ang aking pananaw, paniniwala at prinsipyo. Anumang pilit kong maging objective, critical at logical sa aking pag-iisip, dumarating din pala sa puntos ng buhay ng tao ang kahinaan sa pagtanggap ng mga pagsubok.

Sa aking pag-assess ng sarili ay may nagbigay sa akin ng payo tungkol sa “paramihan.” In other words, kung paramihan din lang ang pag-uusapan, alin nga ba ang nakakarami – ang tagumpay ba o kabiguan?

Dahil sa given na ang mga bagay na nasa ating paligid, madalas hindi na natin sila na-aapreciate. Noong nasa Middle East ako, kaunting lamig ng panahon lang ang aming maranasan ay parang gloria na ang aming feeling. Dito naman sa Winnipeg, dahil sa sobrang lamig, kaunting buga ng init mula sa iyong heater ay malaking pasasalamat na natin. Ibig sabihin siguro, these are the normal things in life. Kahit ano ang sitwasyon ng buhay, may hahanapin pa tayo na wala sa atin. Mayroon ka na bang hinanap na mayroon ka na?

Dahil sa pataas nang pataas ang standard of living ng tao ay tumataas din ang ating demands. Ang mga bagay na ordinaryo sa atin ay malaking bagay pa rin sa ibang tao. Ang ating brewed coffee na araw-araw nating iniinom ay isang pleasure para sa ibang hindi man lang makapag-kape.

Noong isang linggo ay ka-skype ko ang aming mga kamag-anak sa Lal-lo, Cagayan Valley, ang probinsya ng aking asawa. Very rare ang maka-online ko sila dahil sa remote ang kanilang lugar. Nagkataon lang na nagbakasyon ang isang kamag-anak at may dalang laptop na may free broadband for three days. Pagkakita ko palang sa kanila ay isang milyong ngiti na ang sumalubong sa akin. Take note, hindi isa, dalawa o tatlo ang aking ka-chat kundi isang laksang kamag-anak na sabik kaming makita at makausap. Palibhasa’t broadband ang connection kaya’t pumwesto sila sa labas ng bahay para makakuha ng magandang signal. Dahil dito, kitang-kita sa background ang berdeng bukirin at mga puno. Pati nga mga alaga nilang aso ay nakita ko sa webcam.

Damang-dama ko ang payak na pamumuhay na ang katumbas ay payak na kaligayahan habang kausap ko ang mga taga-Lal-lo, Cagayan. Dito ko kasi nadama ang buhay sa probinsya. Wala kasi akong nilakihang probinsya tulad nito. Kaya nga noong una kong narating ito ay sinigurado kong makipag-bonding sa mga simpleng tao dito. Simpleng buhay na may simpleng pangarap at simpleng pangangailangan.

Kailan kaya tayo makukuntento kung ano ang mayroon tayo? Kailan natin mabibigyang halaga ang mga bagay na ordinaryo na lang sa atin? Gaano bang katayog ang dapat nating abutin para sabihing na-achieve na natin ang buhay na gusto natin?

Minsan siguro dapat tayong huminto nang saglit. I-assess ang buhay. Kailan ba tayo huling nagpasalamat sa mga bagay na nasa harap natin palagi at kailan natin huling pinasalamatan ang mga taong nandiyan lagi para sa atin?

May timbangan akong offer sa inyong lahat – ang timbangan ng blessings. Sigurado ako, kapag ginamit ninyo ito, magugulat kayo sa dami na pala ng inyong pagpapala – yun nga lang, hindi ninyo na-appreciate.

Ang aking February article na hindi nilathala dahil sa produkto ito ng poot ay nasa aking personal file pa rin. Hindi ko ito isasapubliko. Ito’y magiging bahagi sa patuloy na paglalakbay sa buhay ng mga Batang North End.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Girl, boy, bakla, tomboy

Lumaki ako sa komunidad na kung saan ang asaran ay parte na ng buhay naming mga bata. Pag pikon ka, talo ka. May kani-kaniya ring bansag ang marami sa amin. Nandyan si Lisang Tuga, Danny Daga, Oging Tipaklong, Allan Pandak, Boy Sebo, Noel Labo (ako) at Landong Bakla. Sanay ako sa asaran na madalas ay nauuwi sa pagka-pikon at away bata.

Palibhasa’t mga bata kami ay hindi namin alam na kami pala ay nambibiktima na ng kapuwa namin bata. Na kami pala ay nagiging bully na sa aming mga kalaro. Na ang asaran namin ay kinikimkim pala ng ibang mga bata at nadadala nila ito hanggang sa kanilang pagtanda. Guilty ba ako sa pagiging bully noong ako ay bata pa?

Lumipas ang panahon, unti-unti kong na-realize na mali ang sobrang asaran at pagbansag ng kung anu-anong karakter o hayop sa kapuwa. Unti-unti kong natanggap na nag-eexist ang ibang kasarian bukod sa lalake at babae. Unti-unti kong binigyang respeto ang kalayaan ng taong pumili at magdesisyon kung ano talaga ang kanilang nararamdaman.

Noong hindi pa ako mulat sa katotohanang ito, ginagawa kong katatawanan ang ganitong uri ng kasarian. Dahil na rin sa maling pakikitungo at orientation ng lipunan sa mga bakla at tomboy, kinagisnan ko ang pagtawanan at minsan ay hamakin pa ang kanilang mga uri. Isang diskriminasyon ito na aking pinagsisihan bandang huli.

Natanggap ko nang buong puso ang kanilang existence. In fact, nagkaroon ako ng kumare/kumpare na isang tomboy. Ninong/ninang siya ng aking panganay na anak. At minsan ay nagtanong ang aking anak kung ano raw ang itatawag niya sa kaniyang Ninang? “Ninong po ba o Ninang.” May kalituhan siya noon, pero ngayong 13 years old na siya ay alam na rin niya ang magbigay respeto sa mga kauri ng kaniyang Ninang/Ninong.

May isang insidente na hindi ko malimot kaugnay ng pagdi-discriminate ng ilan sa mga bakla at tomboy. Early 1990s, umiinom kami sa Cowboy Grill sa Malate kasama ang buong tropa kabilang ang aking kumpare/kumareng tomboy. Nung nagpunta siya ng CR ay laking gulat niya nang pigilan siya ng bouncer o bantay na pumasok sa ladies room. Sinabi niyang babae siya pero kinutya-kutya lang siya ng bantay. Bumalik siya sa aming upuan na hindi nakapag-washroom. Sinabi niya ang dahilan at nung ding oras na yun ay tumayo kaming lahat at sinugod ang bantay. Binugbog namin ang nang-bully sa aming kaibigan. Nauwi sa riot ang gabing iyon dahil sa pambabastos sa kasarian ng isang tao na ultimo pagpasok sa washroom ay isang malaking challenge para sa kaniya.

Ilan pang bakla o tomboy ang nakararanas ng ganitong diskriminasyon? Pinili ba niyang maging ganito o talagang ganito siya talaga. Na kahit tinatago niya dahil baka patayin siya ng kaniyang sundalong Ama ay hindi niya maitatangging ganito ang kaniyang kasarian.

Ipinagmamalaki ko ang aking mga kaibigan na ganito ang kasarian na namumuhay nang maayos at maituturing na mga asset ng lipunan. Isa na rito si Ate Elvie (Elvinaryo) na tinuring naming Nanay-nanayan noong ako ay OFW pa sa Qatar. Palibhasa’t may pusong Nanay, ay siya ang nakaalalay sa amin sa home management. Puro kami barako sa flat (apartment) kaya’t siya ang tumayong taga-organisa ng disorganized naming sistema. Hindi namin siya katulong, in fact, finance manager siya ng aming pinapasukang company. Sadyang mala-Nanay lang kung mag-asikaso siya sa amin. Isa pa, walang pagsasamantala o halong kalaswaan ang pakikitungo niya sa amin.

Mainit ang usapan tungkol sa Bill 18, a proposed law which combats bullying, protects our children and ensures that our schools are safe spaces. Kabilang dito ang pag-respeto sa anumang sexual orientation ng isang tao o estudyante. Sa aking pananaw, ito ay isang pagdiriwang ng civil liberties at fundamental human rights o karapatang-pantao ng sinumang nilalang.

Mayroon din namang mga sumasalungat bunsod ng kanilang faith at paniniwala.

Sa aking palagay, dapat sigurong buksan natin ang ating isipan na ang mga taong ito ay kasama natin bilang mga tao rin. These people exist. At marapat lamang na bigyan natin sila ng respeto tulad ng pagbibigay natin ng respeto sa ating mga sarili. Kasabay nito ang ating pagyakap sa isang lipunan na nagbibigay galang sa iba’t-ibang paniniwala at pananampalataya.

Kapayaan ang sumaating lahat.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Masters in Nanay studies

By Noel Lapuz

Ayokong talakayin ang PST hike issue dahil punong-puno pa ako ng galit. Malamang kung ito ang naging topic ko ngayon ay hindi ninyo magugustuhan ang bibitiwan kong salita lalo na sa nakaupong gobyerno sa probinsyang ito.

Kaya ako ay nagpasya na talakayin ang mas mahalagang paksa – ang mga Nanay ng tahanan, Nanay ng workforce at Nanay ng lipunan. Sa madaling salita ang Masters in Nanay Studies.

Nanay ng tahanan

Hindi ko ma-imagine ang isang bahay na walang Nanay. Kapag pumapasok sa trabaho ang aking Kumander ay siyempre, ako ang maiiwan sa bahay at in-charge sa lahat mula pag-alaga sa mga bata hanggang sa paghuhugas ng plato. Tuwing weekend lang ito nangyayari pero bukod sa enjoy kong kasama ang mga bulilit ay hindi naman maikakaila na talagang nakakapagod ang nasa bahay. Weekend lang ako in-charge pero the rest of the week ay in-charge ang Misis ko – paano niya kaya nakakayanan ito? Ibang klase ang powers ng mga Nanay sa pag-aasikaso sa bahay, sa mga anak at asawa. Kaya nga, hindi mo masasabing walang work ang iyong asawa kung hindi siya talagang employed dahil ang pagiging Nanay ay isa ng mabigat at napakahalagang trabaho.

Isa pang katangian ng mga Nanay ay ang attention to details. Ultimo pinaka-maliit na gamit sa bahay ay alam niya kung saan dapat ilagay. Ito marahil ang common minor conflicts ng mag-asawa dahil maraming kalalakihan ang hindi kasing-organized at hindi gaanong big deal ang mga small details sa bahay kumpara sa pagpapahalagang ibinibigay ng mga kababaihan sa mga maliliit na bagay na ito.

Noong minsan ay nag post ako sa aking facebook ng ganito: “Isa sa mahirap gawin na ’kala mo ay simple lang ay ang mag-isip kung ano ulam.” Umani ito ng maraming likes at comments mula sa mga Nanay. Ang daming nag-agree dahil naka-relate sila sa statement na ito. Nag-post ako ng ganito dahil sa tuwing weekend ay isa pa itong iisipin ng aking Misis. Ang hirap nga naman dahil halos paulit-ulit ang ating putahe. Kaya mayroon siyang mga variations at minsan ay imbentong putahe para maiba naman ang aming panlasa. Tatawagin ko itong Nanay Culinary 101.

Hindi kasya ang pitak na ito kung iisa-isahin ko pa ang curriculum under Nanay ng Tahanan. Kayo na mismo ang makaka-dagdag ng marami pang subjects na minaster na ng ating mga Nanay.

Nanay ng workforce

Bukod sa Mother’s Day celebration ang ginugunita natin ngayong buwang ito, nandiyan din ang paggunita sa kadakilaan ng mga manggagawa o ang International Workers’ Day. Kung noong unang panahon ay dominated ng mga lalake ang workforce, ngayon ay malaki na ang porsyento ng mga kababaihan sa labour force at corporate world. Ibig sabihin, lumawak pa lalo ang responsabilidad ng mga Nanay dahil hindi lamang sila in-charge sa home management kundi katuwang na rin sila ng mga Tatay sa pagtataguyod ng pinansyal na pangangailangan ng pamilya.

Noong nasa Pinas kami ay hindi namamasukan si Misis pero siya ang nag-aasikaso ng aming maliit na raket. Mayroon kaming small time na grupo ng clowns, gumagawa ng lobo at nagpapa-arkila ng monoblock tables and chairs. Siya ang dumidiskarte nito at ako lang ang driver, delivery boy at taga-buhat na rin.

Pag-landing namin dito sa Winnipeg ay pinasok ni kumander ang ibang linya – ang health care service. Pisikal at nakakapagod ang work ni Kumander sa ospital. Madalas ko nga siyang tanungin kung okay lang siya at madalas pagsabihan na hinay-hinay lang pero determinado si Kumander na magtulungan kami para sa aming pamilya. (At para sa di matapos-tapos na bayarin dito sa Canada).

Kaya heto ang ating mga Nanay, walang tigil sa pagkayod mula sa tahanan hanggang sa workforce. Tawagin naman natin itong Corporate Nanay 202.

Nanay ng lipunan

Noong unang panahon ay walang karapatan ang mga kababaihan para makilahok sa usaping panlipunan. Ni hindi sila pinapayagang bumoto at hindi puwedeng maluklok sa mga halal na posisyon. Kumbaga, walang bilang ang ating mga Nanay noon.

Sa pagmulat ng isipan ng mga tao upang itaguyod ang pagkakapantay-pantay regardless of gender (gender equality) ay nagkaroon sila ng boses. Nandito na sila ngayon upang makibaka, makilahok at makipagtunggalian sa mga usaping panglipunan or even global issues. Sila na ngayon ang mga frontliners na nakikipaglaban para sa patuloy na development ng human being.

Huwag na tayong umalis ng bahay natin kung sa usapin ng social issues lang naman ang pag-uusapan. Natitiyak ko na ang mga Nanay ay laging may paninidigan at kuro-kuro sa mga isyung napapanahon. Ang simpleng reaksyon nila sa mga news items at takbo ng istorya sa mga kinagigiliwang soap opera sa TFC at Pinoy TV ay isa ng pagpapatunay na mayroon silang prinsipyong pinanghahawakan na ibinibahagi nila sa bawat miyembro ng pinaka-basic na unit ng ating komunidad – ang ating pamilya. Ito naman ay Nanay’s Theory and Practice 205.

Oo, maliit na component ang kinikilusan ng ating mga Nanay sa loob ng tahanan, ngunit dito nagsisimula ang paghubog ng ating kaisipan, prinsipyo, kultura at paninidigan.

Ang mga dakilang Nanay ang dahilan kung bakit ikaw at ako ay naniniwala sa tagumpay. Dahil sabi ni Nanay sa atin: “kaya mo ‘yan anak.”

Sa lahat ng mga Nanay, feeling Nanay at nagbabalak maging Nanay, happy Mother’s Day po.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Liham para kay G. Toba

By Noel Lapuz

Ginoong Toba,

Noong isang taon ay sumulat ako kay Ginoong Canada upang magpasalamat sa patuloy niyang pagkupkop sa aking mga anak. Nabanggit kita sa aking liham na iyon at pinuri din kita dahil sa pagkalinga mo sa aking mga kalahi.

Taun-taon, patuloy ang pagdagsa ng aking lahi sa iyong lugar upang dito na manirahan. Nilisan nila ang pinagmulan upang makipag-sapalaran at maiayos ang kani-kaniyang mga buhay. Marami sa aking lipi ay mga propesyonal, nakatapos ng unibersidad at may malawak na karanasan sa iba’t ibang larangan. Hindi maikakaila ang husay, talino at tiyaga ng aking lipi.

Nagpapasalamat ako sa iyo dahil sa bukas palad mong pagtanggap sa kanila bilang bagong kasapi ng iyong lipi. Ngunit hindi rin maikakaila na mayroong mga pagkakataong hindi makatarungan ang iyong mga polisiya lalung-lalo na sa pagkilala sa kanilang mga kaalaman. Ang hindi ko maintindihan ay kung bakit hindi maging pantay ang ating pamantayan ng kasanayan at edukasyon. Bakit ang mahusay na inhinyero sa aking lipi ay hindi makakuha ng kapantay na sertipiko sa iyong lugar? Sadya bang kahit na sabihin nating multi-kultural ang iyong lipi ay nananaig pa rin ang pagiging superyor ng mga naghaharing uri?

May pagkukulang din naman ang ilan sa aking mga anak. Alam ko na marami din sa kanila ang walang lakas ng loob upang ipaglaban ang kanilang nalalaman, edukasyon at kasanayan. Paano nga ba naman mabibigyang pansin ang husay ng aking mga anak kung sila mismo ay bantulot na ipagmalaki at ipaglaban ito. Ito ang isa sa mga ugaling mapagkanlong ng marami sa aking mga anak na dulot ng kanilang mahabang panahong pagiging alipin ng puwersa ni Kastilaloy at ni Tandang Sam.

Ginoong Toba, naniniwala ako na malaki ang potensyal ng iyong lugar upang mabigyan pa ng malaking pagkakataon ang aking lipi upang makibahagi sa tagumpay ng iyong angkan. Alam kong marami pa silang magagawa sa iba’t ibang larangan. Ang kailangan lang nila’y inspirasyon, direksyon at mahusay na pamumuno.

Gusto ko sanang itanong sa iyo kung kailan huling ni-rebisa ang mga polisiyang nakasaad sa iyong programa para sa mga imigrante? Mayroon na bang ulat na magkukumpirmang tagumpay o bigo ang programang ito base sa mga naging karanasan at buhay ng mga produkto nito?

Wala naman kaso sa akin kung makikita kong may ilang mga butas ang mga polisiyang ito na dapat ay bigyan ng kaukulang pagbabago at pagwawasto. Marahil, marami din dito ay hindi na akma sa nagbabago nating panahon.

Marami sa aking mga anak ay tahimik na nagrereklamo dahil sa mga isyung kaugnay ng iyong ipapataw na dagdag buwis. Malaking dagok sa pinansyal nilang katatayuan ang iyong naisip gawin. Hindi ka ba talaga maawat upang huwag muna itong ipataw?

Batid kong marubdob ang iyong pangagailangan pinansyal. Nariya’t isina-pribado mo pa ang ahensyang tagapag-ingat ng titulo ng lupa ng iyong angkan katapat ang bayad na 75 milyon.

Ang ipinagtataka ko ay bakit patuloy kang nag-aanyaya sa aking lipi na dito na manirahan? Natatakot ako na baka dumating ang panahon na tumaas ang suliraning pang-empleyo sa iyong lugar dahil sa patuloy na paglobo ng iyong populasyon sa pamamagitan ng mga imigrante. Balanse ba ang pangangailangan ng industriyang paggawa ng iyong lugar kumpara sa dami ng mga naghahanap ng mapapasukan? Sa madaling salita, may maayos at akma bang trabahong nag-aantay sa mga bagong imigranteng papasok sa iyong lugar?

Huwag mo sanang masamain ang aking mga tanong. Nagmamalasakit lang ako sa kahihinatnan ng iyong lugar sa hinaharap. Ang mga suliraning ito ay napagdaanan ko ng lahat. Minsan nang ang lipi ko ay nangunguna sa larangan ng ekonomiya sa Timog Asya. Ngunit dahil sa mga maling polisiya at pagsasamantala ay unti-unti kaming nauwi sa pagkalugmok at pagkabigo. Ayokong mangyari ito sa iyo. Kaibigan kita, Ginoong Toba.

Huwag kang mag-alala sa aking lipi, sanay sa hirap at matiyaga ang aking mga anak. Hindi sila basta-basta sumusuko sa anumang pagsubok. Lumalaban sila sa kahirapan at bumabangon para harapin ang mga suliranin ng buhay. Uulitin ko, kailangan lamang nila ng maayos na inspirasyon at liderato.

Hindi pa huli ang lahat. Pagsasabihan ko ang aking lipi na tulungan ka kung natitiyak nilang para sa ikabubuti ng lahat ang iyong mga polisiya. Gamitin mo sila para sa kapakinabangan hindi lamang ng iilan kundi para sa ikakatagumpay ng buo mong angkan.

Ang aking lipi ay lumaya na sa pagkakagupiling sa kahirapan noong sila’y nasa kanlungan ko pa. Sana’y patuloy silang maging malaya sa iyong poder at huwag na muling maging alipin pa ng kahirapan at kawalang katarungan.

Muli, tanggapin mo ang aking lubos na pagmamahal, pagmamalasakit at paggalang.

Para sa pantay nating pagkakaibigan,
Inang Laya

Have a comment on this article? Send us your feedback

Foster parent ba ’ka mo?

By Noel Lapuz

“Children who can’t live with their families (or extended families) need safe, supportive homes. The best thing for these children is to live with a foster family – a family (or person) who can accept, support and care for them as their own.” Ito ang mandate ng Probinsya ng Manitoba kaugnay ng foster parenting.

Nakalulungkot isipin na marami sa ating mga kababayan ang tila ginagawang negosyo ang pagiging foster parent. Nawawala tuloy ang tunay na esensya ng programang ito – ang pagkalinga sa mga bata na naghahanap ng tahanan at pamilya.

Noong medyo bagong salta pa lang kami dito sa Manitoba ay may nakakuwentuhan akong kababayan na masyadong vocal kung paano niya pinagkakakitaan ang mga inaalagaan niyang bata. Noong una ay hindi ko maintindihan ang mechanics nito hanggang sa napag-alaman ko na foster parenting pala ang kaniyang tinutukoy.

Malinaw naman ang sinasabi sa definition ng Manitoba tungkol sa program na ito: kailangan ng mga batang ito ang ligtas na tahanan na kung saan ituturing silang bahagi na rin ng pamilyang kukupkop sa kanila.

Hindi ko sinasabing lahat ng foster parents ay makasarili ang pananaw sa programang ito. Pero sa totoo lang, nakakahiya kung maririnig mo ang mga kuwentuhan at biruan ng ating mga kababayan tungkol sa katapat na dolyar ng mga batang ito. Hindi biro ang magpalaki at mag-alaga ng bata. Ito ay isang malaking responsabilidad sa biological parents ng bata at sa estado na nagbigay pahintulot sa isang pamilya upang maging foster parents. May kaakibat itong responsibility at accountability. At isa pa, buhay ang pinag-uusapan natin dito, hindi commodity na laging may katapat na presyo.

May mga ilan ang nagbibigay payo sa aming pamilya para maging foster parent. Ang lagi nilang sinasabi, “kikita kayo dito.” Anak ng kagaw naman o! Hindi ba kayo nahihiya sa mga balat n’yo?

Hindi sa lahat ng panahon ay pera o pagkakakitaan ang dapat maging dahilan ng ating mga desisyon. Mas mahalaga ay ang pagmamahal at pagmamalasakit sa kapuwa. Wala itong katapat na pera.

Ang passion ko sa pagsusulat ay hindi ko kailan man inisip na pagkakitaan. Nagsusulat ako dahil gusto ko. Nagsusulat ako bilang expression ng aking pananaw at hindi upang magpa-impress. I write to express and not to impress. Dalisay ang bawat katagang nababasa n’yo mula kay Batang North End. Walang payola, walang katapat na pera.

Ibig sabihin, kaya pala nating gumawa ng isang bagay kung gusto natin regardless kung may bayad o wala. Kakayanin kaya nating mag-aruga sa mga bata nang boluntaryo at ang tanging dahilan lamang ay mahal kasi natin ang mga human beings na ito? Kahit walang bayad?

Sa pamahalaan, siguro dapat tibayan natin ang criteria ng foster parents program at ituwid ang maling pananaw kaugnay ng profitability of being a foster parent.

At sana rin, patatagin natin ang bawat pamilya sa Manitoba para naman mabawasan ang mga batang walang choice kung hindi ang maibigay sa kalinga ng mga foster parents imbis na namumuhay sila nang normal sa kanilang tunay na pamilya at mga magulang.

Lihis ba ang aking topic sa celebration ng Canada Day? Hindi siguro. Dahil tayo ring mga immigrants ay parang mga batang inampon ng ating foster parents na Canada at Manitoba, hindi para pagkakitaan kundi para maging bahagi ng isang malaking multi-kultural na pamilya. Dito nabuo ang reputasyon ng Canada – ang pagbukas niya ng pinto bilang foster parent sa mga bago nitong anak mula sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

Sa ating mga kababayan na mga foster parents, sasaludo ako sa inyo kung inyong tunay na isasabuhay ang napakagandang pilosopiya at hamon sa likod ng foster parenting. Maging huling dahilan sana ang pera sa ating pagiging foster parent at unahin sana ang dakilang misyon na mahalin ang tanggapin ang mga batang naghahanap ng kalinga ng mga magulang at pamilya.

Siguro, samahan din natin ng puso ang ating mga desisyon at huwag masyadong maging profit-oriented ang lahat ng ating ginagawa. Pera lang yan, nagde-depreciate at nawawalan ng value pagdating ng panahon, pero ang buhay, kahit wala na, may legacy pang iiwan.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Dear Canada

Ginoong Canada,

Unang-una, gusto kong pasalamatan ka dahil sa patuloy mong pagkupkop sa aking mga anak. Alam kong batid mo ang dahilan kung bakit nililisan nila ako. Hindi dahil sa hindi nila ako mahal kundi dahil sa paghahanap nila ng mas maayos na kinabukasan. Dekada 70 pa nang magsimula ang maramihang paglisan ng aking mga anak. Habang tumatagal, lalung dumarami ang umaalis. Masakit pagmasdan ang paglisang ito ngunit wala akong magawa kundi ang payagan sila. Sa kasalukuyan kasi ay wala akong maipangakong magandang kinabukasan para sa kanila.

Ang mga pinagkatiwalaan ko para mamuno ng aming angkan ay nagsamantala lamang at patuloy na nilalapastangan ang aming lahi. Laganap pa rin ang korupsyon, pagnanakaw sa kabang-yaman at patuloy ang pagbagsak ng moralidad. Dahil dito, wala akong magawa kundi ang pansamantalang ipagkatiwala ang aking mga anak sa katulad mo na tatanggap sa kanila nang buong puso.

Ako ay humihingi ng paumanhin kung ang ilan sa aking mga anak ay nagiging mapag-mataas at may kahambugan lalu’t narating na nila ang rurok ng tagumpay. Ang balita ko ay may mga anak akong kinalimutan na ang ugat ng kanilang lahi. Alam kong hindi ito ang turo mo sa kanila dahil kilala ang iyong lipi para sa pagtataguyod ng cultural diversity at pagkilala sa pinagmulan ng bawat migrante.

Alam ko rin na may ilan sa aking mga anak ang nakilahok na sa pamumuno ng iyong lipi bilang mga halal na kinatawan ng iba’t ibang lugar. Masaya ako para sa kanila. Ang dalangin ko, sana’y hindi sila makalimot sa tunay nilang tungkulin para sa kanilang nasasakupan. Sana ay hindi mabahiran ng maruming pulitika ang kanilang pag-upo sa tungkulin. Sana’y hindi sila malasing sa kapangyarihan at isipin lamang ang kapakanan ng kanilang mga sarili. Kung mangyari man ito, alam kong papa-alalahanan mo sila.

Nag-uusbungan din ang kani-kaniyang grupo ng aking mga anak. Batid ko ang pagkakahati-hati ng marami sa kanila. Ito ay bunga marahil ng hindi pagkakasundo sa mga prinsipyo at paniniwala. Nalulungkot akong makita ang pagkakawatak-watak ng mga samahan na orihinal na binuo sa diwa ng pagkakaisa. Mabuti na lamang at may ilan pa rin akong mga anak na isinusulong ang tunay na diwa ng pagkakaisa sa kabila ng pagtutunggalian ng kanilang mga kapatid.

Ang iyong katiwala na si Ginoong Man Toba ay naging malaking instrumento para sa mabilis na pagpasok ng aking mga anak sa iyong angkan. Nagpapasalamat ako sa kaniya dahil sa pagkilala niya sa puwersa ng aming lahi na malaki ang nagiging ambag para sa pagsulong ng inyong ekonomiya. Bagama’t nabalitaan ko na tila naghihigpit ng sinturon ngayon ang kaniyang nasasakupang lugar ay naniniwala pa rin ako na malalampasan nila ang pinansyal na pagsubok na ito sa pamamagitan ng tamang pagpapatupad ng makatao at makatarungang polisiya. Alam kong hindi mabibigo ang aking mga anak sa pagpili nila kay Ginoong Man Toba bilang punong katiwala.

Kamakailan ay nagdiwang ako ng aking araw ng kalayaan. Natanggap ko ang iyong mensahe at mga pagbati mula sa iyong mga kinatawan. Lumuluha ako sa galak habang nakita kong itinataas ang aking bandila sa iba’t ibang pampublikong gusali na iyong nasasakupan. Nagpapatibay ito sa ating samahan bilang magkaibigan. Nawa’y manatili ang pantay nating pagtingin sa isa’t isa. Nasabi ko ito dahil sa aking mga naging karanasan sa iba kong mga kaibigan na bandang huli ay natuklasan ko na hindi pala kaibigan ang turing sa akin kundi isang alipin at kasangkapan lamang. Alam kong hindi mo ito gagawin.

Marahil ay nag-iisip ka kung hanggang kailan ako magiging ganito na pinagmamasdan na lamang ang paglisan ng aking mga anak. Marahil ay nag-iisip ka kung hanggang kalian ako mananatiling mahina at laging nakadepende sa kung sino ang maaaring umampon sa aking mga anak. Hindi ko alam ang sagot, ngunit malaki ang aking paniniwala na hangga’t may mga anak akong patuloy na nagtitiwala sa tunay na pagbabago ay darating din ang minimithi kong maunlad at masayang tahanan. Hangga’t may nagtitiwala at kumikilos para sa pagbabago ng mundo ay mananatili ang diwa ng rebolusyon – sa anumang paraan.

Malayong lakbayin ang aking binabagtas, nguni’t hindi kailan man ako napapagod sapagkat sa bandang huli ay alam kong magiging abot-kamay na ang tahanang inaasam ng aking mga anak. Umaasa ako na darating din ang panahon na ang aking mga anak ay mananatili sa aking poder at wala ni isa mang lilisan upang magpaampon kanino man.

Babangon din kami sa pagkakagupiling, babangon din kami sa pagkakaalipin.

Muli, maraming salamat sa iyo at maligayang araw ng iyong kapanganakan.

Para sa pantay nating pagkakaibigan,

Inang Bayang Pilipinas

Pagbati:

Nagpapasalamat si Batang North End sa lahat ng mga masugid na tagasubaybay ng ating pitak lalo na sa pamilyang Marzo at Tria na sina Inang Mely Tria, Andy Tria, Rose Tria Marzo at ang aking tukayo na si Noel Marzo.

Binabati ko rin si Konsehal Mike Pagtakhan na ginawaran ng Father of the Year award ng Filipino Seniors Group of Winnipeg.

Pagbati rin sa mga players and coaches ng Tyndall Park Thunder Basketball Team sa pagiging City Champ ng Winnipeg Minor Basketball – Spring league.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Pin.dot.com

By Noel Lapuz

Ano pa ba ang hindi online sa panahong ito?

Simulan natin sa pagluluto. Kapag hindi ako sigurado kung paano lutuin ang isang putahe, isang pindot ko lang sa Panlasang Pinoy Channel sa YouTube ay nandoon na ang video. Kapag na-late naman ako sa pagsubaybay sa My Husband’s Lover ay nandiyan ang maraming websites na nagpapalabas ng lahat ng programa sa Pinas. On the side, habang nagluluto ay puwede rin akong mag-live-stream kay Deo Macalma at Milky Rigonan sa DZRH o kapag local naman ay tutok ang umaga ko sa CJOB.com/mornings mula sa nakakagising na balita, diskusyon at humour ni Hal Anderson.

Online banking. Yes, hindi ko na halos matandaan ang mukha ng mga bank tellers dahil napakadalang o halos hindi na ako pumupunta physically sa aking bangko. Hindi na rin ako gumagamit ng CD para makinig ng music dahil may mga libreng apps na puwede kang mag sound trip ng libre. Isama na rin natin ang kahit anong films na puwede mong mapanood sa Netflix at libre sa 1Channel.ch.

Pagdating sa news, naglipana ang napakaraming websites at channels mapa-lokal man o international. Tagasubaybay na rin ako ng Rappler.com, isang social news network na naka-base sa Pilipinas. Dito lumipat ang Pugad Baboy ni Pol Medina, Jr. matapos siyang mag-resign sa Inquirer.

Ang physical mailbox ko ay halos junk mails na lang yata ang laman dahil electronic bills na halos ang natatanggap ko. Kapag gusto ko namang mangumusta sa kaibigan o kamag-anak ay isang poke lang o message ay puwede ng mag-set-up ng chat o Skype. Darating siguro ang panahon, hindi na natin makikita si Mr. Postman. Ang kanta ng Carpenters tungkol sa kanila ay mananatiling thing of the past na lang.

Shopping? Ang aking panganay ang suki dito, hindi na siya pupunta pa ng mall para bumili ng mga damit. Mag-lalambing at magpapa-good shot sa akin kapag may nagustuhan sa website, at sa ilang saglit, konting pindot, tapos ang shopping. Hindi na rin nanonood ng TV ang aking panganay, pero updated siya sa mga nangyayari sa mundo, sa music, movies and trends. Impluwensyado na nga yata ako dahil mas convenient yatang manood online kumpara sa traditional television.

Pati pagre-remit ng pera sa Pinas ay online na din. Hindi tulad noong nasa Dubai pa ako na pipila pa kami sa padalahan ng pera. Ngayon, kaunting pindot, tapos.

Marami ding mga relationship at romance ang nagsimula at nabuo online. Mayroon ding mga binebentang panandaliang aliw online at pati-sugal ay online na rin. Pindot-pindot lang panalo ka na o talo ka.

Maghahanap ka ng trabaho? Noong araw, kapag linggo, pinaka-mabili ang Manila Bulletin dahil sa makapal nitong pages ng classified ads. Dati itong pinakasikat na source kapag ikaw ay nasa job hunting. Gusto kong makakita ng Manila Bulletin, Sunday edition. Gaano kaya ito kanipis ngayon?

Traffic na ang webworld. Lahat ay nandito na. Lahat ay naka-upload na. Mula sa pribado mong profile hanggang sa pinaka-trending na tsismis sa mundo ay naka-store lahat dito.

Tanong ko lang, ano pa kaya ang hindi online or hindi associated online? Wala na yata. Lahat na yata halos ay pindot-pindot na lang.

Isa sa gusto ko sa social media or social networking ay ang malayang pagpapalitaan ng mga opinion tungkol sa maraming bagay. Katatapos lang ng Million People March sa Pilipinas at nag-trending ito sa mga social networking sites. Maraming forum and discussions pati mga videos and pictures ay available sa mga social media sites. Kung community organizing din naman ang pag-uusapan, hindi maikakailang social networking ang isa sa pinaka-effective na paraan para sa isang matagumpay na community event, campaign or cause.

Marami ding instant celebrities ang na-didiskubre online. Latest kung napanood kay Jessica Soho`s KMJS si Totoy Brown, isang binatilyong biglang sikat dahil napaglaruan ang kaniyang mukha at pinatong ito sa maraming celebrity pictures na pumatok sa marami at kumalat ng kumalat nang kumalat, obviously, hanggang labas ng Pilipinas. Ang resulta, biglang sikat si Totoy Brown.

Tanong. Paano kung tumigil ang Internet? Wala kayang limit ang pagpopulate ng data sa Internet cloud? Paano kung mawala ang access mo sa mga importanteng bagay na itinago mo through online applications or websites? Gaano ka-secure ang website?

Sa kabila ng mabilis na panahon natin ngayon, dapat siguro ay tumigil tayo minsan para i-assess ang oras nating nakatutok sa ating mga smartphones at tablets. Mayroon pa ba tayong time para magkaroon ng makabuluhang interaction lalo na sa ating mga mahal sa buhay na hindi gumagamit ng gadget kundi pure human interaction lang?

Walang masama sa automation at online services, pero higit sa lahat, mas kailangan nating ipadama ang human touch bilang mga tao at hindi puro touch screen sa ating mga gadgets.

Pindot tayo nang pindot sa mga bagay na tila may buhay. Nalilibang tayo ng kapipindot dahil madaling pumindot at nakaka-adik pumindot. Pero paalala, hinay-hinay sa pagpindot at bigyan pa rin natin ng halaga at panahon ang mga nasa paligid nating may dugong dumadaloy, may tumitibok na puso at hindi de-baterya ang buhay.

Pindot. Magandang pamagat ito ng indie film ah? Sige, masubukan ko ngang mag-vlog.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Kasi, magkaiba tayo kaya click ang team natin

A celebration of diversity

By Noel Lapuz

Walang kurap na pinapanood ng dalawang officemates ko ang pagkain ko ng balot. Habang ako naman ay sinasabayan ito ng paliwanag tungkol sa lasa ng balot, saan ito nanggaling at kung paano ito kainin. May halong katuwaan ang aking “presentation” sa kalagitnaan ng aming lunch break. Ang eksenang ganito ay isa lamang sa maraming pagkakataon na kami sa office ay nagse-celebrate ng diversity sa iba’t ibang paraan. It is either sa sharing ng pagkain, drinks, pamahiin, kasuotan, paniniwala, hobbies, at napakarami pang ibang bagay at tema na ang bottom line ay pagdiriwang ng pagkakaiba at respeto sa aming kaugalian at kultura.

Kadalasan hindi natin napupuna na ang simpleng pakikisalamuha o pakikipagkwentuhan natin sa ibang tao ay bahagi ng pagyakap natin at paggalang sa kultura ng iba. Maipapamalas ang promotion ng cultural diversity hindi lamang sa pag-attend ng mga sosyalan kundi sa simpleng pagsakay ng bus, sa pagpunta sa mall, sa opisina, sa simbahan, sa paaralan at sa marami pang ibang mga pagkakataon at lugar.

Isa sa pinupuri kong policy ng Manitoba Government partikular ng Civil Service Commission (CSC) ay ang kanilang pagbibigay halaga sa diversity sa workplace. Gaano nga ba kahalaga ang diversity, specifically sa ating mga trabaho? Ayon sa website ng Manitoba CSC (www.gov.mb.ca/csc) ang diversity ay mahalaga dahil sa mga sumusunod:

• A diverse group of employees that represents the public often leads to understanding the issues and concerns of the citizens we serve in a more complete way.

• A diverse group of employees can enable a workplace to come up with a variety of unique ideas and approaches to an issue, and it can often lead to creative, innovative solutions.

• By providing a safe working environment and a manager who demonstrates the importance of diversity, employees with varied backgrounds can become more comfortable within the workplace.

• This encourages employees to be actively involved in the workplace, as well as share and discuss work issues and ideas with each other, leading to increased satisfaction levels of employees, as well as higher productivity and quality results.

• A workplace that promotes diversity also promotes itself as a place of employment, which can be effective both at retaining employees and hiring new employees.

Ang mga impormasyong ito ay hango sa public website ng Manitoba Civil Service Commission kung saan nakasaad ang programa ng gobyerno sa promotion ng diversity at employment equity. Sa mga susunod kong isyu ay maganda ring talakayin ang employment equity. Hindi ba kayo nagtataka kung bakit may option tayong i-declare na tayo ay mga visible minority sa ating mga employment applications sa gobyerno? Ito ay bahagi ng programa sa ilalim ng employment equity.

Batay sa mga importansyang nabanggit, ang pagkakaiba ng tao ay hindi nagiging balakid bagkus ito ay nakakatulong para sa pagtataguyod ng healthier working environment.

Ngunit paano kung ang mga marami sa mga ahensya ng gobyerno ay sumasailalim sa privatization? Mananatili pa ba ang ganitong mga polisiya at human resource strategies sa pribadong sector? Ganito marahil ang dilemma ng mga government employees na sumasailalim sa transition mula sa isang public to private entity. Mayroong pangamba hindi lamang sa mga bagong polisiya kundi lalu’t higit sa kanilang seguridad sa trabaho.

Hindi ko sinasabing outright na mali ang privatization program. Mayroon itong mga advantages at gayun din naman, mga disadvantages. Ginagawa ang privatization para sa mas epektibo at more efficient delivery of service to the public na kung minsan, tila nako-compromise ang kalagayan ng workforce – ng mga ordinaryong empleyado.

Sa pagbabago ng panahon at sa patuloy na paglawak ng privatization sa mga ahensya ng gobyerno, sana ang mga makabuluhan, maka-tao at kapaki-pakinabang na polisiya ay i-adapt ng mga private entities. At sana, manatili ang pag-respeto sa cultural diversity regardless kung ang isang ahensya ay gobyerno man o pribado.

Malay mo, ang ideya ng isang Afrikano kapag hinalo sa ideya ng isang Asyano na sinamahan pa ng expertise ng Aleman at Russo kasabay ng pagsasaliksik ng mga Katutubo at Arabyano, puwedeng makabuo ng kapaki-pakinabang na konsepto sa pagbabago ng mundo.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Ang kaunlaran at ang kasiyahan

Social progress and happiness

By Noel Lapuz

Ang kaunlaran at ang kasiyahan

Social progress and happiness

Ang bansang Denmark ay pinarangalan bilang “the happiest country in the world” ayon sa World Happiness Report 2013 na inilathala ng United Nations Sustainable Development Solutions Network. Ang report ay hango sa ginawang survey sa 156 na bansa sa buong mundo.

Ang criteria sa pagpili ng pinakamasayang bansa ay nahati sa ambag ng gobyerno para ma-achieve ang kasiyahan ng sambayanan tulad ng estado ng ekonomiya at sa pamamagitan ng human scale. Sa bahagi ng gobyerno, na-consider dito ang GDP per capita ng bansa; healthy life expectancy at birth; at ang lack of corruption in leardership. Sa bahagi naman ng individual citizens, na-consider dito ang control over sense of social support, freedom to make life choices o kalayaan sa pagdede-desisyon sa buhay at kultura ng pagbibigayan, malasakit or culture of generosity.

Bakit Denmark ang napili? Yan din ang tanong ko nang mabasa ko ang report na ito.

Kasi sa Denmark, seryoso ang suporta ng gobyerno sa mga magulang (parents). Ang isang Danish family ay entitled sa 52 weeks of parental leave. Ang mga Nanay ay puwedeng kumuha ng 18 weeks at ang mga Tatay naman ay may dedicated na two weeks. Ito ay bayad na leave para sa pamilya. Bukod dito, ang mga batang Danish ay may access sa free or low-cost child care.

Tulad sa Canada, ang Denmark ay may similar na modelo sa health care. Sila din ay may universal health care system. Ibig sabihin, ang heath care service ay hindi isang benepisyo para sa mga mamamayan kundi ito ay isang karapatan ng lahat. Sa madaling salita, pino-protektahan ng estado ang buhay at kalusugan ng tao.

May gender equality. Hindi issue kung babae, lalaki, bakla, tomboy, bisexual, transsexual ang tao. Ang mahalaga, lahat ng mga ito ay human being at may parehas na karapatan bilang mga mamamayan. Matatandaan na ang mga Nordic countries ay isa sa mga unang nagbigay sa mga kababaihan ng karapatan para bumoto.

May malasakit sa environment. Ang pagmamalasakit ng mga Danish sa kalikasan ay hindi puwersadong gawain kundi ito ay bahagi na ng kanilang kultura. Common sense lang naman na ingatan mo ang paligid mo dahil dito ka nakatira. Ang resulta nito ay gumagawa sila ng mga bagay na environment-friendly. Isang simple pero may malaking impact ay ang paggamit nila ng bisikleta. Sa Copenhagen, kung saan ito ang most populated na lugar sa Denmark, 50 per cent ng mga residente ay nag-bibisikleta sa pagpunta sa trabaho at paaralan.

Kilala at may malasakit sa kapitbahay at mataas ang level ng volunteerism. Karamihan sa mga Danish ay involved sa mga volunteer movements para sa kapakanan ng komunidad.

Inulit-ulit ko ang mga highlights kung paano ma-achive ang pagiging masayang bansa. Simple lang naman hindi ba?

Isa pa, gusto ko ring bigyan ng diin na ang kasiyahan ay hindi made-define lamang kung laging nakangiti o pala-tawa ang mga tao. Ang kasiyahan ay ang kaganapan ng tao bilang indibidwal. Maaari kasing maging batayan ang pagiging masayahin ng mga Pilipino sa kabila ng mga suliranin at kalamidad. Magandang attitude ito, pero sa palagay ko, hindi ito ang kabuuang batayan ng pagiging masaya. May bahagi ang gobyerno at ang taumbayan mismo sa pagbuo ng isang masayang komunidad at masayang buhay.

Ang layunin ng World Happiness Report ay para makapag-ambag sa pagbalangkas ng mga public policy na may consideration sa value ng happiness ng mga tao. Ang sabi nga sa report:

“The word ‘happiness’ is not used lightly. Happiness is an aspiration of every human being, and can

also be a measure of social progress. America’s founding fathers declared the inalienable right to

pursue happiness. Yet are Americans, or citizens of other countries, happy? If they are not, what if

anything can be done about it?”

Nagtatanong tuloy ako sa tunay na barometro ng kasiyahan ng tao. Masusukat ba ito sa pera, power at authority? Tila mababaw kung ganito ang basehan ng kasiyahan ng tao. Minsan kung payak ang buhay, mas madaling ma-achieve ang kasiyahan. Walang masyadong stress at hindi komplikado ang buhay.

Mabalik tayo sa report, narito ang top 10 happiest countries in the world. Take note na pang-anim sa rank ang Canada at kapuna-puna din ang mga Nordic countries ay nasa top 10 din. Ang Manitoba ay may rich na Nordic o Scandinavian culture dahil sa ating Iceland connection partikular sa lugar ng makasaysayang Hecla Island.

Denmark
Norway
Switzerland
Netherlands
Sweden
Canada
Finland
Austria
Iceland
Australia.

Ang Pilipinas ay nasa rank 92 out of 156 countries.

Kung gusto ninyo ng electronic copy ng World Happiness Report 2013 ay maaari kayong mag-email sa akin at noellapuz@gmail.com o bisitahin ang World Happiness Report online.

Happy reading.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Isa pa, para sa Happiness!

By Noel Lapuz

Noong isang buwan ay tinalakay ko ang kaunlaran at kasiyahan featuring Denmark na tinanghal bilang happiest country in the world ayon sa World Happiness Report 2013. Makalipas ang ilang linggo, matapos kong talakayin ang happiness, ay literal akong umiyak ng masaksihan ko sa telebisyon at internet ang kalunos-lunos na sinapit ng ating mga kababayan dahil sa hagupit ng bagyong Yolanda.

Sa isang iglap ay halos nawala ang lahat sa Tacloban at mga karatig-lugar, kabilang ang buhay at mga ari-arian. Sa isang iglap ay walang nagawa ang sinuman para pigilan ang hagupit ng kalikasan. Sa isang iglap ay nasira ang dating mala-paraisong lugar.

Ang awa ko ay nadagdagan ng yamot dahil sa kawalan ng sistema sa pagtulong sa mga nasalanta. Ang yamot ko ay nadagdagan ng galit dahil sa tila pamumulitika pang nagaganap sa gitna ng delubyo. Ngunit umiyak akong muli hindi dahil sa galit kundi dahil sa tuwa kong namalas sa pagtulong ng mundo sa Pilipinas. Regardless kung may nagaganap mang hidwaan sa pagitan ng ibang bansa at ng Pilipinas, ay nandoon sila at pinatunayan ang sinserong pagtulong. Isang global connection ang aking nakita. Isang malaking collaboration para sa pagbangon muli ng Visayas.

Aminado ako na napaka-reklamador kong tao. Konting kibot ay andyan ako sa telepono o internet para magpahatid ng reklamo. Kilala na nga siguro ako ng mga customer reps ng Winnipeg 311 dahil sa dami kong reklamo. Aktibo rin ako sa online forum ng Winnipeg Free Press kung saan dito ko nailalabas ang mga comments, reactions at reklamo sa maraming local at national issues.

Nakaramdam ako ng kahihiyan ng makita ko ang nangyari sa Visayas and yet, ilang araw lang ang nakalilipas ay nakakangiti na ang mga taumbayan. Ako, konting problema ang dumating at konting pagsubok ay nag-uumusok na ang ilong ko para magreklamo – para magalit, para ma-high blood. Eh wala pa nga sa kalingkingan ang dinaranas kong mga paghihirap sa dinaranas ngayon ng mga taong nasalanta.

Napahiya ako sa mga simpleng mamamayan, mga walang-wala rin, mga katutubong Aeta, mga salat – na nakuha pang tumulong sa kapwa sa kabila ng kanilang kahirapan din.

Ginawa kong personal reflection ang pangyayari ngayon sa Visayas para maging kuntento sa buhay at maging mapagpasalamat. Ginamit ko itong reminder para sa aking sarili na i-appreciate kung ano ang mayroon ako, hindi lamang ang material na bagay kundi ang mga tao na nasa paligid ko. Ang pamilya, kamag-anak, kaibigan at mga tao na kasalamuha ko, at kayo na nagbabasa ng kolum ko. Ang sabi nga sa akin ng isang kaibigan at mentor, laging nakakahigit ang bilang ng blessings sa ating buhay.

Nadagdagan ang ngiti at umangat ang pride ng taumbayan ng makita nating lahat ang bagong Manny Pacquiao. Isang napakagandang timing ang muling pagka-panalo ni Manny dahil nakatulong ito sa pagpapatibay na may pag-asa mula sa pagkakabagsak. Si Manny na pinatulog ni Marquez noong isang taon ay hindi nanatiling talunan kundi bumangon at pinatunayan na may kamandag pa ang Pambansang Kamao. Tulad ng mga taga-Visayas, bumagsak man sila ngayon, babangon din sila para harapin ang bagong buhay. Tulad din natin dito sa Canada, maraming mga struggle pero kinakaya, lumalaban at nalalampasan.

Ang Disyembre ay buwan ng Kapaskuhan, buwan ng pangako at buwan ng pag-asa. Pag-asa na sa darating na bukas at bagong taon ay tiyak na may nag-aabang na tugon sa ating pagiging matatag at matapang.

Isa sa pinaka-importanteng bagay na tumimo sa aking puso ngayong taong 2013 ay ang pagiging maging appreciative, grateful o mapag-pasalamat. Sa kabila ng lahat ng pagsubok, dapat tayong magpasalamat sa lahat ng dumarating sa ating buhay. At lalu’t higit, dapat tayong magpasalamat sa Diyos at sa mga taong nasa paligid natin dahil sila ang patuloy na nagbibigay sa atin ng sigla at inspirasyon para magpatuloy sa buhay – ang mga halakhak ng mga anak, ang mga pa-alala ni Misis, ang mga payo ni Tatay at Nanay, ang pangungumusta ng mga kapatid, kamag-anak at kaibigan, ang mga di-matapos na kuwento ng mga barkada – ang mga ito ang bumubuo sa atin para maging ganap ang ating buhay. Sila ang mga tao na nagpapangiti sa atin at nagbibigay saya sa ating buhay.

“Let us be grateful to people who make us happy, they are the charming gardeners who make our souls blossom.”

Marcel Proust

Isang Masayang Pasko sa inyong lahat! Isa pa, para sa Happiness!

Have a comment on this article? Send us your feedback

10 tips sa New Year

para sa tipikal na Winnipegger

By Noel Lapuz

Kapag nag-google ka ng “Tips for New Year” ay lalabas ang napakaraming resulta na generally ay tumatalakay sa mga tips sa pagsalubong sa New Year. Karamihan dito ay in general ang approach at may kaugnayan sa kung paano mamuhay nang maayos, healthy at organisado. Ngayong unang article ko para sa taong 2014 ay magtatangka akong maghanay ng mga tips na may kaugnayan sa ating buhay dito sa Winnipeg. Ito ay base sa aking nakikita, naririnig, nababasa at personal na karanasan.

1. Morning smile habit

Tuwing 7:20 ng umaga mula Lunes hanggang Biyernes ay sumasakay ako ng bus papuntang downtown. May mga ilang pasahero ang naging habit na ang ngumiti sa mga bus mates kapag sumasakay ng bus. Mayroon namang ilan ang akala mo ay binagsakan ng langit tuwing sumasakay ng bus. Medyo hindi positibong stimulus ang bitbit nila dahil sa pagsimangot. Puwede naman sigurong hindi naka-smile pero hindi naman nakalamukos ang mukha. At maganda sigurong gawin sa paggising pa lamang natin ay ang magpasalamat, ngumiti at sabihin sa sarili na – “Bawal ang sad.”

2. Yehey! May work ako

Maraming tao ang naghahanap pa rin ng trabaho at akmang trabaho para sa kanila. Ang unemployment at under-employment ang karaniwang challenge sa ating lahat lalo na siguro sa mga bagong immigrants. Kung may trabaho tayo, full-time man or part-time, dapat lang siguro na maging thankful tayo dahil sa dami ng ibang tao na wala kahit anong raket. Sabi nga sa Bubble Gang – “Atlit!”

3. Iwas nang kaunti sa ma-dramang soap opera kung addict ka na

Malaking impluwensya ang mga napapanood natin sa TV or Internet sa nagiging approach natin sa araw-araw na buhay. Noong araw, kapag panalo ang Ginebra, masaya ang mga tambay, pero kapag talo, lugmok ang mga talunan. Ganundin naman ang epekto ng mga heavy drama soap opera. Minsan nagiging sensitibo at ma-drama ang mga manonood dahil sa mga masalimuot na pangyayari sa kanilang sinusundang soap opera. Isa pa, kapag sinimulan mong manood ng TV lalo na ngayong winter, ay hihilahin ka ng katamaran at hindi mo magagawa ang mga naka-schedule mong gawin. Galaw-galaw pag may time at baka ma-stroke.

4. Palahin mo agad bago tumigas

Hanggang Marso o Abril pa siguro ang kasagsagan ng makapal na snow. Isa sa mga physical na obligasyon natin ang snow removal sa ating mga daan. Minsan, dahil sa sobrang lamig sa labas ay napo-postpone natin ang mag-shovel hanggang sa tumigas na ang snow. Paglabas natin, hindi na masayang mag-shovel dahil imbis na malambot na snow ang ating papalahin ay magtitipak na tayo ng mga bloke-blokeng yelo. Hindi na ito masaya at ang feeling mo ay taga-bilibid kang nagtitipak ng bato. Kaya, tirahin mo na P’re habang malambot pa.

5. Dito ako tumigil mag-yosi – titigil ka na rin ba?

More than two years ago na akong naging matagumpay na mag-quit mag-yosi. Inilathala ko pa ang aking desisyon para malaman ng lahat at punahin nila ako kapag nakita nila akong nag-sisigarilyo pa rin. Awa ng Diyos, tagumpay ang aking pag-quit. Masarap sa pakiramdam. Menos sa gastos (dahil ginto ang presyo ng lintik na yosi dito). Masarap maging healthy kaysa unti-unting patayin ang sarili sa bawat paghitit mo ng yosi. Isa pa, lalabas ka ba ng bahay kung feeling -45ºC sa labas para lang mag-yosi? Amuyin mo rin ang jacket mo, The North Face nga ang tatak, amoy beha naman. I quit.

6. Explore Manitoba all year round

Maraming puwedeng puntahan dito sa Manitoba lalo na kapag summer. Isa sa aking paborito ay ang Hecla Island. Pero bukod dito ay hindi lang tanawin at likas yaman ang puwede nating i-explore sa Manitoba kundi ang rich history ng ating probinsya. Ano ang naging ambag ni Sir William Stephenson sa mundo at na-inspire ang movie industry na mag-create ng James Bond movies? Ano ang relationship ni Jean-Baptiste Lagimodiere at Louis Riel? Saang bansa sa Europa galing ang isang grupo ng mga garments workers na nag-migrate dito sa Winnipeg? Sino ang mga ka-jamming ni Neil Young noong mga unang gigs niya sa Winnipeg? Totoo bang may multo sa Fort Garry? Kung mahilig kayo sa history, sinisiguro ko na magiging interesting sa inyo ang mga kasaysayan ng Winnipeg. Time to visit your library in-person or online.

7. Sige lang, mag-aral ka pa

Bilib ako sa mga Pinoy-Winnipeggers na patuloy na nag-aaral gayong professional na sila sa Pilipinas. Hindi nga naman natatapos ang learning at education. Hangga’t may pagkakataon at kung may panahon at resources din lang naman tayo ay mag-level up pa tayo sa ating mga skills at education. Lahat ng pinag-aralan natin ay tiyak na may magiging maganda resulta para sa ating career at sa ating sariling satisfaction. Simulan mo lang ang pag-aaral, matatapos din yan.

8. Plan ahead

Ano ba ang balak mo in the next five years? Magbabakasyon ba kayo sa Pinas o kung saan man? Mag reretire ka na ba? Bibili ba kayo ng mas malaking bahay? Magpapakasal na ba kayo? Kung anuman ang mga plano mo at ng inyong pamilya o mahal sa buhay in the coming years ay mas maganda siguro na may advance planning para mapaghandaan ang lahat mula budget hanggang sa every single detail. Mas suwabe ang accomplishment ng isang bagay kung well-planned. Write them down – your thoughts.

9. Try mo lang – malay mo?

May hesitation ka bang gawin ang isang bagay dahil sa palagay mo ay hindi mo ito kakakayanin. Think again, baka natatakot ka lang pero kaya mo namang gawin. Kung hindi mo pa ito nasusubukan pero alam mong gusto mong gawin, aba e, subukan mo. Try mo lang. Malay mo? Ito pala ang susi ng iyong tagumpay. Kung ganito nang ganito ang daily horoscope mo ay lalo kang magiging inspired. Subukan mo.

10. Thank you

Nandiyan ang mga mahal natin sa buhay at mga kaibigan na may pagmamahal sa atin. Nandiyan ang lugar na kahit sobrang lamig ay may init ng pangako para sa pagbabago ng ating mga buhay. Nandiyan ang mga samahan na kahit may mga tampuhan ay nagkakaisa pa rin para tumulong sa kapuwa. Nandiyan ang demokrasya na ang iba ay wala. Nandiyan ang mga serbisyo ng lipunan. Nandiyan ang challenges at nandiyan din ang solusyon. Nandiyan ang kasiyahan – sa puso mo. Kaya dapat, magpasalamat tayong lahat.

Mula sa inyong lingkod, Batang North End, maraming salamat po sa patuloy ninyong pagiging bahagi ng buhay ng ating pamayanan na nagsisilbing daan para patuloy akong ma-inspire na magsulat.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Ang value ng buhay ng tao at ang tulong mo

By Noel Lapuz

Tatlong buwan na ang nakakalipas nang hagupitin ang Pilipinas ng bagyong Yolanda na sumalanta at kumitil sa buhay ng maraming tao. Hanggang sa mga oras na ito ay tumataas pa ang bilang ng mga patay dahil sa patuloy na pagtuklas ng mga labi o buto ng mga kawawang biktima.

Tulad ng marami, alam kong kayo rin ay napaiyak sa pangyayaring ito, lalung-lalo na kung mayroon tayong mga kamag-anak o kakilala sa lugar na iyon.

Ngunit ang hinagpis at iyak natin ay hindi natapos doon. Bukod sa awa ay kumilos tayong lahat para kahit paano ay makatulong tayo – agad. Ang mga agarang aksiyon sa mga pagkakataong katulad nito ay napaka-importante. Ang agarang aksyon ay crucial dahil nakataya dito ang buhay ng tao.

Mabilis ang tugon ng international community. Hanga ako sa bilis ng aksiyon ng maraming international organizations upang maging visible sa lugar at direktang maipaabot ang tulong na kailangan ng tao. May mga pagkakataong nayamot tayo sa usad-pagong na proseso ng Aquino government sa pag-aksiyon dito ngunit bilang mga Pilipino sa labas ng Pilipinas, alam kong gumawa tayo ng paraan, in our own little ways, upang tumulong sa kanila, hindi ba?

A day after ng dilubyong Yolanda ay boluntaryong nag-ambagan ang aking mga ka-opisina upang tumulong. At iyon ding araw na iyon, immediately nang makalap namin ang donation ay pinadala namin ito online sa pamamagitan ng isang recognized charitable institution upang matapatan ang amount ng aming donation ng Canadian government. Ang proseso ay hindi komplikado at ito ay detalyeng nakasulat sa website ng Canadian government na matatagpuan sa: http://www.international.gc.ca/development-developpement/humanitarian_response-situations_crises/haiyan/how_to_make_donation-comment_faire_don.aspx

Para malinawan pa tayo sa proseso, narito ang eksaktong nakasulat sa website:

Donations made on behalf of corporations, organizations or groups are eligible for matching if the donations are raised by individuals and they are not made from a corporation or moral entity’s existing resources.

If an individual belonging to a group or organization, such as a school, organizes an event involving students and staff for example, the proceeds of that event are eligible for matching by the Government of Canada if they are donated by the individual organizer to a registered charity on behalf of their school or organization. Any contribution from the corporation or moral entity to add to the amount raised in the fundraising activity or event is not eligible for matching.

Follow these steps to ensure that donations raised through fundraisers by corporations or moral entities are eligible for matching by the government:

Verify that the organization you have selected is a registered Canadian charity according to the Canada Revenue Agency.
Ensure that all donations made by individual Canadians are transferred to the registered Canadian charity between November 9 through December 23, 2013.
Declare yourself to the registered charity as an individual making a donation on behalf of a corporation, organization or group.
Verify that the charity receiving the donations will be declare them to [the Department of Foreign Affairs, Trade and Development] by January 10, 2014.

Charitable organizations receiving donations for the purposes of typhoon relief efforts will use the funds they have raised for relief, early recovery, and/or reconstruction activities in the affected areas or will forward them to another eligible organization that can deliver assistance. These organizations are accountable for the use of the funds they receive.”

Please take note of item number 2 na may deadline para sa donation match na hanggang December 23, 2013.

Sa mga emergency cases na katulad nito ay hindi kailangang maging komplikado ang mga proseso para makatulong sa tao. Buhay ang nakataya dito.

Hindi ako nag-aabang ng isa pang kalamidad, ngunit kung sakaling dumating man ang isang pagkakataon na kailangan nating tumulong sa tao, sa Pilipinas man o dito, o kahit saan mang sulok ng mundo, sana isipin natin ang value ng buhay ng tao at ang kahalagahan ng kagyat na pagtulong.

Sana, matuto tayo sa ating mga pagkukulang. Walang perpektong liderato pero laging may pagkakataon para sa pagbabago kung ang hangad natin ay ang isang maayos na komunidad na may tiwala ang tao.

Let us move on.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Tipikal na Pinoy ka ba?

By Noel Lapuz

Mas uunahin ng isang pamilyadong tao na tulad ko ang maglaan ng oras para sa aking mga mahal sa buhay kaysa makisawsaw sa mga isyu ng komunidad. Kapag may spare time lang din naman ang isang tipikal na Pinoy sa Winnipeg na tulad ko, ay makakalamang na ipahinga ko na lang ito o i-enjoy kasama ang aking pamilya, kamag-anak o mga kaibigan kaysa magdagdag pa ako ng sakit ng ulo dahil sa mga isyu-isyu sa paligid. Ang dami-dami ko ng ginagawa at hindi naman kasi ako ang tipo ng tao na makikipag balitaktakan sa harap ng publiko para sa mga isyu ng komunidad o lipunan. Simpleng mamamayan lang naman kasi ako. Ikaw din ba?

Hindi ito nangangahulugan na wala akong pakialam sa komunidad. Bakit pa ba ako nagsusulat kung hindi mahalaga sa akin ang komunidad? Pero may priority ako. Ang priyoridad ko ay itaguyod ang buhay ng pamilya ko at gabayan ang aking mga anak, para maging mabuti silang tao. Kapag naging mabuti silang tao, siguro magiging maayos din silang mamamayan. Ganito rin ba ang priyoridad mo?

Ibig sabihin, ang kawalan ko ng presensya bilang bahagi ng mga samahan sa ating komunidad ay hindi katumbas ng pagtalikod ko dito. Hindi naman kasi requirement o pre-requisite ang pagsapi sa mga samahan para makapag-ambag ang isang tao sa kaniyang komunidad. Hindi kailangang maging member ka pa ng kung anu-anong samahan kung gusto mong tumulong sa kapuwa mo. Hindi kailangang maging opisyal ka pa o board member or even halal na pulitiko kung gusto mong maglingkod sa kapuwa mo. Kahit isang payak ka lang na tao, kung malinis ang intensyon mo at kung gusto mo, puwede kang mag-reach out kahit sa maliit na paraan lamang at hindi mo rin kailangang ipangalandakan ito. Hindi ka rin ba member ng grupo-grupo diyan? O hindi mo rin ba feel ang sumapi sa mga samahan?

Hindi puwedeng i-claim ng sinumang grupo, samahan o assembly na boses sila ng Pilipino. Dahil walang sinumang nakaka-alam kung ano ang nasa puso at isip ng isang tao kundi sila mismo. Malay n’yo ba sa nararamdam ni Mang Juan, eh, hindi naman siya nakikisali sa inyo? Simple lang siyang tao, mabuting kapitbahay, nagbabayad ng tax, nagta-trabaho nang maayos, nagbabayad ng utang. Hindi kayo ginagambala ni Mang Juan bagkus siya ang kinakatok n’yo kapag kailangan ng suporta ng komunidad. Donasyon dito, ticket doon, fundraising dito, tulong sa nasalanta, tulong sa kaniya, tulong sa pagpapatayo, tulong para makaahon at marami pang iba. Para ka rin bang si Mang Juan?

Sino ba kasi ang mga aktibo sa mga samahan? Mga katulad ba ni Mang Juan na tipikal na mamamayan? O silang mga may interes sa negosyo, politika at impluwensya?

May negosyo ba sila? Ahente ba sila? Nagbebenta ba sila? May pino-protektahan ba silang business? May nililigawan ba silang grupo? Nagpapapogi points ba sila sa kanilang mga constituents dahil sila’y mga politiko at nagbabalak maging politiko?

Hindi naman tanga ang simpleng mamamayan para hindi maintindihan at maramdaman ang intensyon ng ilan. Pansarili ba o para talaga sa taumbayan?

Masarap mahalin ang komunidad. Masarap maglingkod sa kapuwa. Sa maliit nating paraan, puwede nating gawin ito at huwag na muna tayong lumayo. Simulan natin ang pagbuo ng isang maayos na pamayanan sa loob ng ating tahanan. Hindi man tayo sikat, wala man tayo sa diyaryo, TV, radio o Internet, hindi man tayo opisyal ng grupo o halal na politiko, hindi man tayo member ng alagad ni kahit sino. Ang mahalaga ay totoo ang intensyon nating bumuo ng isang maayos na komunidad – tayong mga tipikal na Pinoy – mga simpleng tao.

Have a comment on this article? Send us your feedback

Ang napakaikling buhay ng tao

By Noel Lapuz

Habang pauwi ako sa bahay lulan ng bus noong Miyerkules ng gabi ay bigla na lamang sumagi sa isip ko ang salitang “kamatayan.” Ito na siguro ang pinakaiiwasan nating mangyari sa ating buhay at sa mga mahal natin sa buhay.

Pagpasok ko sa bahay noong gabing iyon at matapos kong gawin ang usual kong routine sa pagtatapos ng isa na namang busy day (and night) ay bigla ulit sumagi sa isip ko ang kamatayan. At parang may nag-udyok sa akin na silipin ang aking Facebook na matagal ko na ring hindi nabubuksan. Pagbukas ko nito ay tumambad ang isang mensahe ng isang kaibigan. Patay na si Ate Angie.

Siya ay isang kaibigan, tropa at ninang ng aking panganay na anak. Hindi ko alam kung nagkataon lang na kung bakit sa lahat ng papasok sa isip ko noong gabing iyon ay bakit “kamatayan” pa. Ito pala ang dahilan. Nagkataon man o hindi, may naging mensahe ito sa akin – ang ikli-ikli talaga ng panahon.

Sa nakalipas na tatlong taon ay nalagasan ako ng tatlo ring kaibigan. Si Manny na aking pinsan at tropa; si Clifford na aking kaibigan at ka-teatro at ngayon ay si Ate Angie. Minsan ko na ring naisulat ang karanasan ng tropa sa pagtatanggol sa kasarian at karapatan ni Ate Angie. Eksakto noong isang taon, sa April 2013 issue ng Pilipino Express ay isinulat ko ang article na may pamagat na: “Girl, Boy, Bakla, Tomboy.” Ito ay tungkol sa pagtatanggol at pag-respeto sa kasarian ng isang tao. Dito ay naging halimbawa ko ang isang insidente ng pagtatanggol namin kay Ate Angie. Heto ang bahagi ng aking article noong isang taon:

“May isang insidente na hindi ko malimot kaugnay ng pagdi-discriminate ng ilan sa mga bakla at tomboy. Early 1990s, umiinom kami sa Cowboy Grill sa Malate kasama ang buong tropa kabilang ang aking kumpare/kumareng tomboy. Noong nagpunta siya ng CR ay laking gulat niya nang pigilan siya ng bouncer o bantay na pumasok sa ladies room. Sinabi niyang babae siya pero kinutya-kutya lang siya ng bantay. Bumalik siya sa aming upuan na hindi nakapag-washroom. Sinabi niya ang dahilan at noong ding oras na iyon ay tumayo kaming lahat at sinugod ang bantay. Binugbog namin ang nang-bully sa aming kaibigan. Nauwi sa riot ang gabing iyon dahil sa pambabastos sa kasarian ng isang tao na ultimo pagpasok sa washroom ay isang malaking challenge para sa kaniya.”

Babalikan ko ang mensaheng idinulot ng pangyayaring ito sa aking buhay. Kadalasan, masyado akong nagmamadali upang gawin ang lahat dahil may hinahabol akong deadline. Kadalasan, nagiging bitter ang aking attitude sa mga bagay-bagay. Kadalasan, hindi ko naa-appreciate ang value ng buhay ko at ang buhay ng ibang tao. Kadalasan, hindi ko naipapakita ng bukal sa puso ang pagmamahal ko sa mga nakapaligid sa akin. Kung laging magiging ganito, sayang naman ang buhay.

Totoong napakabilis ng buhay ng tao. Sa isang iglap nga ay magugulat ka na lang na ganito na pala ang edad mo. Parang kailan lang ay tatambay-tambay lang ako sa Taguig kasama ang tropa pero ngayon ay hiwa-hiwalay na kaming lahat at may kani-kaniya ng buhay. Parang kailan lang ay nasa Pilipinas pa ako, pagkatapos ay lumipad ng Middle East at muling lumipad patungo dito. Ang tanong, saan kaya ang susunod kong paglipad? Doon din ba sa destinasyon ng aking mga pumanaw na mga kaibigan? Lahat naman tayo ay doon ang tungo, depende lang yan kung sino ang unang mabibigyan ng visa ni kamatayan.

Kung mabilis ang buhay ng tao, sana lagi sa aking maging reminder na magpakabuti at gawin lahat ng paraan para maipadama sa aking mga mahal sa buhay ang aking pagmamahal. Tulad ng mga e-mail notifications at virtual alerts na natatanggap ko araw-araw kaugnay ng aking trabaho, ay magkaroon sana ako ng alerto sa aking isip at puso na gawin ang nararapat para sa aking nalalabing buhay sa mundo dahil hindi tulad ng aking mga virtual tasks, ito ay hindi na puwedeng i-recycle or i-recover kapag deleted na ang data ng buhay.

Natatapos man ang aklat ng pahina ng buhay ng tao ay nananatili naman ang legacy ng kaniyang ini-ambag habang siya ay nabubuhay pa. Mga bagay na magpapanatiling buhay sa ating alala at gabay sa mga taong hindi pa nakaka-receive ng final termination of life.

Sana subukan nating i-remind ang ating mga sarili na hindi habang panahon ay humihinga pa tayo, kaya’t lagi sana nating i-appreciate ang value ng pagiging buhay.

Kaya’t para sa mga nagrereklamo at madalas magsabi ng: “Wala akong tulog!” magpasalamat kayo dahil ang masama ay ang: “Wala akong gising!”

Have a comment on this article? Send us your feedback